Wat was jullie reden om juist dit onderzoek te starten?
Drs. Dierikx: Pasgeborenen kunnen heel ziek worden van sepsis en zelfs overlijden. Omdat de symptomen onduidelijk zijn, kunnen artsen moeilijk vaststellen of een kindje sepsis heeft of niet. Bij twijfel wordt bloedonderzoek gedaan. In afwachting van de uitkomsten wordt een kindje in het ziekenhuis opgenomen en krijgt het antibiotica. Na 2-3 dagen zijn de resultaten van het bloedonderzoek bekend. 99% van de kinderen blijkt geen sepsis te hebben, maar kreeg wel antibiotica: voor de darmen van pasgeborenen behoorlijk schadelijk. De antibiotica wordt gestopt en de niet te vroeggeboren kinderen kunnen direct naar huis. De te vroeggeboren kinderen blijven in het ziekenhuis.
Dr. De Meij: Resultaten uit ons onderzoek laten zien dat de nieuwe testmethode binnen enkele uren na de geboorte nauwkeurig vaststelt of een kind sepsis heeft. Het voorkomt dat duizenden pasgeborenen onnodig antibiotica krijgen, en zorgt dat kinderen met sepsis sneller de juiste behandeling krijgen en gaat onnodige ziekenhuisopnames tegen.
Wat maakt dit onderzoek uniek?
Dr. de Meij: Met de nieuwe, innovatieve IS-Pro-test meten we of het DNA van de bacterie die sepsis veroorzaakt in het bloed aanwezig is. Deze unieke moleculaire techniek gebruikten we nog niet eerder om bloed te testen. De testuitslag is al binnen enkele uren beschikbaar. Drs. Dierikx: Ook meten we presepsin in het bloed: een stofje dat bij een sepsisinfectie aanwezig is en snel is vast te stellen met een test. Daarnaast onderzoeken we de darmbacteriën in de ontlasting van de kinderen om sepsis en het ontstaan ervan beter te leren begrijpen.
Dr. de Meij: De twee bloedtesten lijken veelbelovend. Geen enkele arts wil een kind met sepsis missen of het onterecht vaststellen. Een combinatie van de testen lijkt op basis van de eerste onderzoeksresultaten een 100% betrouwbare uitkomst te geven. Die 100% is nodig om een kind dat geen sepsis heeft snel na de bevalling veilig naar huis te laten gaan.
Welke stappen verwachten jullie het komende jaar te zetten?
Dr. de Meij: De onderzoeksresultaten bij een kleine groep patiënten zijn positief. De volgende stap is testen bij een grotere groep kinderen. In meerdere ziekenhuizen willen we de nieuwe testen naast het gangbare bloedonderzoek gebruiken. De resultaten van onze testen en het bloedonderzoek leggen we naast elkaar. We hopen in de grotere groep dezelfde resultaten te zien als in de kleinere groep. Als dat zo is, kan de huidige bloedkweektest op termijn waarschijnlijk vervangen worden. In de komende periode willen ook een groot ziekenhuis in een niet westers land, waar sepsis vaker voorkomt, onderdeel maken van het onderzoek.
Wanneer kunnen de nieuwe testen in de dagelijkse praktijk gebruikt worden?
Dr. De Meij: Ik verwacht dat onze testmethode binnen een paar jaar in de dagelijkse praktijk kan worden ingevoerd. Eerst moeten de onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift. Daarna kan de nieuwe werkwijze landelijk worden ingevoerd en verspreid via de neonatologen en kinderartsen. Deze groep artsen is nu ook al betrokken en ziet de waarde van onze nieuwe methode.
Wat was de grootste uitdaging in het onderzoek?
Drs. Dierikx: De verwachting was dat in het bloed van kinderen met sepsis het stofje presepsin duidelijk aanwezig is. Dat is inderdaad zo bij te vroeggeboren kinderen (< 30 weken), maar bij kinderen geboren rond 40 weken is dit minder duidelijk. De IS-Pro-test geeft bij beide groepen wel hetzelfde resultaat.
Dr. De Meij: We denken dat de combinatie van de twee testen ook bij de 40 weken kinderen een 100% betrouwbare uitslag zal geven.
Welke uitdaging verwacht u nog?
Dr. De Meij: De logistiek binnen de ziekenhuizen is een grote uitdaging. Om de bloedafnames goed te laten verlopen zijn in alle betrokken ziekenhuizen gemotiveerde artsen en verpleegkundigen nodig. De grote relevantie van ons onderzoek helpt daarbij.
Wat leverde de financiële bijdrage van For Wis(h)dom tot nu toe concreet op?
Dr. De Meij: For Wis(h)dom maakt het mogelijk dat wij ouders van honderden kinderen konden vragen om hun kind aan het onderzoek mee te laten doen. We konden bloed en ontlasting verzamelen, opslaan, testen en de resultaten uitwerken. Dat is een gigantische klus om voor honderden kinderen te doen. Wij zijn zeer dankbaar voor de hulp van For Wis(h)dom.
Geven ouders gemakkelijk toestemming voor deelname aan dit onderzoek?
Drs. Dierikx: De arts bespreekt met de ouders het risico op sepsis, geeft aan dat bloedonderzoek en antibiotica nodig zijn en dat de uitslag een paar dagen duurt. Direct bespreekt de arts de nieuwe techniek. Ouders zien dat deze techniek vanwege de snelle uitslag zorgt voor minder spanning en ongerustheid. En omdat meedoen aan ons onderzoek ook geen extra belasting geeft voor hun kind, stemmen zij vaak in met deelname.
Doet u nog ander onderzoek bij kinderen?
Dr. De Meij: Ik vind het belangrijk de kwaliteit van de zorg te verbeteren en de belastbaarheid van behandelingen voor patiënten met chronische darmziekten zo laag mogelijk te houden. We onderzoeken of we sommige vervelende herhalingsonderzoeken kunnen weglaten of dat bepaalde ziekenhuisopnames korter kunnen.
Drs. Dierikx: Naast het sepsis-onderzoek ben ik ook betrokken bij onderzoek waarin we kijken of schade in de darmen door antibioticagebruik bij oudere kinderen kan worden voorkomen door probiotica te gebruiken.
Wat is de belangrijkste drijfveer voor uw werk?
Dr. De Meij: Patiënten zien vind ik het allerleukste. Ik constateer waar patiënten tegenaan lopen en daardoor is mijn interesse in onderzoek ontstaan. Het liefst doe ik praktisch onderzoek waar patiënten snel van profiteren.
Drs. Dierikx: Mijn drijfveer is vooruitgang. Het verbaast mij dat zo’n ouderwetse techniek om sepsis vast te stellen nog steeds de standaard is, terwijl er zoveel meer mogelijk is tegenwoordig.
Waar bent u het meest trots op?
Dr. De Meij: Ik ben enorm trots op onderzoekers zoals Thomas en het feit dat ik hen mag begeleiden. Prachtig om hen te zien groeien. Ook ben ik trots op het feit dat zoveel mensen in de ziekenhuizen belangeloos meewerken aan ons onderzoek.
Drs. Dierikx: Ik ben trots op de stappen die in de afgelopen jaren zijn gezet. Het lijkt erop dat we met onze nieuwe technieken de zorg kunnen verbeteren!
Waar zou u over 5 jaar willen staan in uw werk?
Dr. De Meij: Ik zou het geweldig vinden als de techniek die we nu ontwikkelen over 5 jaar in de dagelijkse praktijk de standaard is!
