Opsporen van leverschade bij kinderen met obesitas

Bij obesitas kan vet zich ook opstapelen in de lever. Bij sommige mensen kan daardoor ontsteking en verlittekening van de lever ontstaan die de lever beschadigt. Dit kan leiden tot minder functioneren van de lever waardoor in sommige gevallen zelfs een levertransplantatie nodig is. Door verminderde werking van de lever kunnen ook andere processen in het lichaam minder goed verlopen. Hierdoor hebben kinderen met leververvetting en verlittekening een verhoogde kans op het ontwikkelen van type 2 diabetes ('ouderdomsdiabetes') en hart- en vaatziekten op volwassen leeftijd. Merkbare klachten door leververvetting treden pas op als er al sprake is van ernstige leverschade. Het is daarom belangrijk om leververvetting en fibrose vroegtijdig op te sporen (‘screenen’) zodat kinderen met tekenen van beginnende leverschade middels intensieve aanpassing van de levensstijl kunnen worden behandeld. Hiermee kan leverschade en mogelijk ook latere diabetes en hart- en vaatziekten voorkomen worden.

Momenteel is er nog geen goede strategie voor het opsporen van kinderen met leververvetting en verlittekening. Dat komt omdat het niet goed bekend is hoe deze ziekte bij kinderen verloopt en bij hoeveel en bij welke kinderen uiteindelijk verlittekening en daarmee leverschade ontstaat. Als gevolg van het ontbreken van een goede richtlijn, is het voor artsen onduidelijk hoe kinderen met deze aandoening opgespoord en vervolgd moeten worden en hoe vaak en op welk moment er getest moet worden op leverschade. Hierdoor worden kinderen met een hoog risico op ernstige lange termijn gevolgen niet goed geïdentificeerd.

In het Emma Kinderziekenhuis in Amsterdam gaan Bart Koot (kinderarts) en Laura Draijer (arts-onderzoeker) onderzoeken hoe vaak leverschade bij kinderen met obesitas voorkomt en hoe dit het beste opgespoord kan worden. De resultaten van dit onderzoek zullen leiden tot de ontwikkeling van een richtlijn voor het effectief opsporen van beginnende leverfibrose bij kinderen met obesitas en daarmee het voorkomen van leverschade en andere complicaties door deze aandoening.

Op dit moment zijn 166 kinderen geïncludeerd in Amsterdam UMC na verwijzing vanuit obesitasklinieken uit de regio. Daarnaast hebben wij een tweede onderzoek locatie geopend bij de polikliniek van de Kinderkliniek in Almere, waar 2-wekelijks 5 a 6 kinderen worden gezien en zo mogelijk geïncludeerd in de Fibrokids studie. Het aantal inclusies ligt hiermee op schema.

Een interim analyse laat zien dat bij 23% van de kinderen aanwijzingen zijn voor verlittekening van de lever (leverfibrose) op basis van de meting met de FibroScan. Dit percentage is duidelijk hoger dan het verwachte percentage van 7%. Dit onderstreept het belang om deze groep kinderen te evalueren op leverfibrose. Definitieve uitspraken over het voorkomen van fibrose en de analyses om te bepalen welke kinderen het meeste risico hierop hebben kunnen pas plaatsvinden zodra de inclusies zijn voltooid.

De afname van vragenlijsten met betrekking tot de beleving van kinderen van het doorlopen van het screeningsproces loopt goed, evenals het opslaan van materiaal voor biobanking ten behoeve van toekomstige analyses. De subvraag uit dit onderzoek of andere methoden om leverfibrose te meten (echo-elastografie en de bloedtest genaamd de ELF test) overeenkomen met de FibroScan metingen hopen we in de loop van 2021 al te kunnen analyseren zodra we voldoende kinderen met een verhoogde FibroScan waarde hebben geïncludeerd. Tenslotte horen we van de verwijzend kinderartsen dat zij het prettig vinden dat analyse op leverfibrose middels dit onderzoek vlot kan verlopen en meegenomen worden in de behandeling van deze kinderen.

_{Photo by RF._.studio from Pexels}